“Girdi fiyatlarında yaşanan değişimler”
“Temmuz ayı üretici market fiyat değişimi”
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Temmuz ayına ilişkin aylık ve yıllık girdi fiyatlarındaki değişim ile üretici-market fiyat farkını değerlendirdi. Bayraktar, tarımsal üretimde kullanılan girdilerde yaşanan fiyat artışlarına ve üretici ile market fiyatları arasındaki farklara dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı:
“Savaş bitmesine rağmen gübre fiyatları halen yüksek seviyede
13 Haziran’da başlayan İran – İsrail savaşı geçtiğimiz ay ÜRE başta olmak üzere gübre fiyatlarını %40’lara varan oranda artırmıştı. Fakat ateşkes ilan edilip savaş bitmesine rağmen gübre fiyatları yüksek seviyesini korumaktadır. Hatta fiyatlar Temmuz ayında da artmaya devam etmiştir.
Ziraat Odalarımızdan aldığımız bilgilere göre Temmuz ayında bir önceki aya göre DAP gübresi %10,4, 20.20.0 kompoze gübresi %8, amonyum sülfat gübresi %2 ve kalsiyum amonyum nitrat gübresi %1 oranında artmıştır. Buna karşın geçen ay yaklaşık %40 oranında artan ÜRE gübresi %1,5 oranında düşmüştür.
Yıllık bazda ÜRE gübresi %90, DAP gübresi %55, 20.20.0 kompoze gübresi %46, kalsiyum amonyum nitrat gübresi %40 ve amonyum sülfat gübresi %32 oranında artmıştır.
Bir diğer önemli girdi olan mazot fiyatları ise aylık %9,3, yıllık %23,4 oranında artmıştır. Buna ek olarak hayvancılıkta kullanılan besi yemi yıllık %34, süt yemi ise %31 oranında artmıştır.
Gübre kullanımı, tarımsal üretimde verimliliği büyük oranda etkilemektedir. Dolayısıyla çiftçilerimizin gübreye erişimi, ülkemizin tarımsal ürün arzının sağlanması ve nüfusun beslenmesi açısından çok önemlidir. Ülkemizde tarımsal üretimin sürdürülebilirliği adına gübre başta olmak üzere tarımsal girdilere çiftçilerimizin erişimi konusunda tedbirler alınmalıdır.
Temmuz ayı üretici market fiyat değişimi,
Temmuz ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 613,8 ile karpuzda görüldü.
Karpuzdaki fiyat farkını yüzde 295,8 ile patlıcan, yüzde 275,3 ile salatalık, yüzde 247,6 ile yeşil soğan, yüzde 242,8 ile havuç takip etti.
Karpuz 7,1 kat, patlıcan 4 kat, salatalık 3,8 kat, yeşil soğan 3,5 kat, havuç 3,4 kat fazlaya satıldı. Üreticide 1 lira 18 kuruş olan karpuz markette 8 lira 42 kuruşa,7 lira 50 kuruş olan patlıcan 29 lira 68 kuruşa, 6 lira olan salatalık 22 lira 52 kuruşa, 10 lira olan yeşil soğan 34 lira 76 kuruşa, 12 lira olan havuç 41 lira 13 kuruşa satıldı.
Temmuz ayında fiyatı en fazla artan ürün hem üretici hem de markette limon olurken, fiyatı en fazla düşen ürün markette kabak, üreticide ise yeşil soğan oldu.
Market fiyatları
Temmuz ayında markette 37 ürünün 19’unda fiyat artışı, 17’sinde ise fiyat azalışı görüldü. Bir üründe ise fiyat değişimi görülmedi. Temmuz ayında markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 37,8 ile limon oldu. Limondaki fiyat artışını yüzde 14,3 ile yumurta, yüzde 12,8 ile elma, yüzde 5 ile kuru incir ve yüzde 3 ile mısırözü yağı takip etti.
Markette fiyatı en fazla azalan ürün ise yüzde 42,6 ile kabak oldu. Kabaktaki fiyat düşüşünü yüzde 39,8 ile karpuz, yüzde 31,5 ile patates, yüzde 24,6 ile kuru soğan ve yüzde 19,5 ile yeşil soğan izledi.
Üretici fiyatları
Temmuz ayında üreticide 29 ürünün 10’unda fiyat artışı olurken 14’ünde fiyat düşüşü görüldü. 5 üründe ise fiyat değişimi olmadı.
Üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 41,2 ile yeşil soğanda görüldü. Yeşil soğandaki fiyat düşüşünü yüzde 41 ile karpuz, yüzde 39,1 ile patates, yüzde 38,5 ile patlıcan, yüzde 38,3 ile kabak izledi.
Üreticide en çok fiyat artışı yüzde 55,6 ile limonda görüldü. Limondaki fiyat artışını yüzde 29,6 ile yeşil mercimek, yüzde 27,5 ile sivri biber, yüzde 17,8 ile yumurta ve yüzde 13,1 ile kırmızı mercimek izledi.
Üretici fiyat değişiminin nedenleri
Kırmızı ve yeşil mercimek fiyatı yeni sezonda rekoltenin düşük olması nedeniyle yükseldi.
Sivri bibere olan talebin artması fiyatların yükselmesine sebep oldu.
Patlıcan, ve kabakta arzın artması fiyatların düşmesine neden oldu.
Yumurta fiyatlarındaki artış arz ve talepteki değişimlerden kaynaklandı.
Karpuzda arz artışının yanı sıra talebin düşük olması üreticide fiyatları düşürdü.
Limonda depoda uzun süre beklemeden kaynaklı fire oranları yükseldi. Arzdaki azalmayla birlikte limon fiyatları arttı.
Temmuz ayının ortalarında hasadın yoğunlaşmasıyla arz artışı patates fiyatlarını düşürdü.
Yeşil soğandaki fiyat düşüşü talepteki azalmadan kaynaklandı.”
